เถ้าคั่วเป็นอาหารพื้นบ้านในจังหวัดสงขลาที่มีรูปแบบเฉพาะถิ่น และมีคุณค่าทางโภชนาการมาก มีลักษณะคล้ายสลัด (บางแห่งเรียก สลัดทะเลสาบ) โดยมีส่วนประกอบด้วย เส้นหมี่ลวก กุ้งชุบแป้งทอด หมูสามชั้นหรือหูหมูต้ม เลือดหมู เต้าหู้ทอด ไข่ต้ม ผักบุ้งลวก ถั่วงอกลวก แตงกวาสดหั่น (บางแห่งใส่ถั่วลิสงบดคั่วด้วย) น้ำปรุงรสที่ทำจากน้ำตาลโตนดผสมกับน้ำปลาและน้ำ เคี่ยวให้ข้นประมาณน้ำเชื่อม และพริกน้ำส้ม ประกอบด้วย พริกสดตำกับกระเทียมสด ดองกับน้ำส้มใส่เกลือเล็กน้อย ผสมคลุกเคล้าให้ครบรส หวาน เปรี้ยว เค็ม และเผ็ดนิดหน่อย
